Bij de ‘poenschoen’ gaat XR de A10 op: ‘Het symbool voor miljarden aan fossiele investeringen’

Een paar honderd klimaatactivisten wachten zaterdagmiddag geduldig langs de vangrail het moment af dat de A10 compleet verlaten is, voordat ze onder het toeziend oog van tientallen agenten juichend de lege snelweg ‘bezetten’. De weg is een paar honderd meter verderop ‘afgekruist’ nadat daar een clubje van vijftien mensen als een vooruitgeschoven post de weg op was gegaan, aldus de politie.

De klimaatactivisten hadden zich in het uur daarvoor verzameld bij ‘de Schoen’, het voormalig ING-hoofdkantoor aan de Zuidas. Dat de bank daar al jaren vertrokken is, doet er volgens Rozemarijn van ’t Einde van XR niet toe: „Dit gebouw staat symbool voor ING die met miljarden aan fossiele investeringen het verleden financiert. Het is de ‘poenschoen’ die de toekomst vertrapt.”

Afgelopen weken waren er tal van „schattige” lokale acties tegen ING, als voorbode van de bezetting van de A10. Volgens XR investeert ING „twee à drie keer zoveel” in fossiele projecten dan welke andere Nederlandse bank ook. „Sinds het klimaatakkoord in Parijs heeft de bank 60 miljard geïnvesteerd in de fossiele industrie”, aldus de woordvoerder. „Wat we vragen is zo basaal, we willen dat die bank stopt met het financieren van nieuwe fossielen projecten. We gaan door met acties tot ze dat doen.”

Burgemeester Halsema had opgeroepen niet de A10 op te gaan, maar toen de eerste demonstranten dat wel deden sloot de politie de weg af voor het autoverkeer.

Motie in Tweede Kamer

Hoe succesvol XR met wegbezettingen kan zijn, bleek afgelopen september en oktober. Een maand lang blokkeerden dagelijks soms duizenden demonstranten het laatste stuk van de vierbaansweg A12 in het centrum van Den Haag. De actievoerders eisten dat de Nederlandse overheid zou stoppen met het uitgeven van miljarden aan fossiele subsidies. Toen begin oktober de Tweede Kamer een motie aannam om de fossiele subsidies af te bouwen, staakte XR de dagelijkse A12-bezetting en vierde haar succes.

„Dat was voor ons ook de trigger om mee te gaan doen”, zegt een van de oudste aanwezige demonstranten, de 80-jarige Jan Haasbroek. „Ze hebben goed nagedacht over de strategie. En het is geweldloos.” De oud-journalist klimt niet over het talud naar de snelweg op, maar blijft met enkele tientallen supporters beneden bij de demonstratie. Samen met zijn vrouw bezocht hij na de acties in Den Haag een inschrijfavond en bezoekt sindsdien veel van de XR-bijeenkomsten. „Dat is het mooie, je kunt op allerlei manieren meedoen.”

Brede beweging

Waar in Amsterdam enkele honderden demonstranten aanwezig zijn, kenden de extreem succesvolle dagelijkse protesten in Den Haag soms meer dan tienduizend deelnemers. Duizenden mensen meldden zich aan als medestander. Maar vorige maand klonk er voor het eerst ook kritiek, toen bij het grootste klimaatprotest ooit in Nederland ook voor de Palestijnen gedemonstreerd werd.

Wat het standpunt van XR, die zichzelf voorstaat als een niet-hiërarchische organisatie, daar nu precies over is, ligt aan wie je het vraagt. Volgens de ene woordvoerder „gaat de beweging begin januari samenkomen” om daarover te praten. Volgens Rozemarijn van ’t Einde zijn die verschillende doelen helemaal niet met elkaar in tegenspraak. De Palestijnse kwestie „past binnen onze uitgangspunten en kernwaarden zoals het inperken van machtsstructuren”, legt ze uit. „Alles hang samen, klimaat hangt ook samen met kolonialisme.” Ze benadrukt: „We willen een brede beweging zijn.”

Gelegenheids-activist Jan Haasbroek is het daar mee eens. „Als iets slecht is voor het klimaat, dan is het oorlog.” Hij verwijst daarbij naar het grote klimaatprotest in november, waar ook Greta Thunberg sprak. Haasbroek: „Greta vond het ook goed, die liep voorop. Voor mij gaat het allemaal om hetzelfde doel, het bestrijden van ongelijkheid.”

Dan blijft de vraag hoe XR het succes uit 2023 volgend jaar wil voortzetten. Maar daarover kunnen de woordvoerders nog geen strategie geven. „We zijn een platte organisatie, en het ligt eraan wie met welke initiatieven zal komen.”

Op de spandoeken op de A10 waren zaterdag uitsluitend leuzen voor het klimaat, en tegen ING en de fossiele industrie te lezen. Daarnaast lieten tal van lokale XR-organisaties met vlaggen hun aanwezigheid zien. Demonstranten en politie stonden gemoedelijk naast elkaar, terwijl politiewoordvoerder Marijke Stor midden op de A10 de ene na de andere cameraploeg uitlegde dat het bezetten van een snelweg „levensgevaarlijk” is en daarom nooit kan worden toegestaan.

Om kwart over vier meldde de politie op haar eigen liveblog: „De ontruiming van de A10 verloopt gemoedelijk. Actievoerders worden rustig opgetild en naar een bus overgebracht.”

Delen





Mail de redactie